Türkiyəyə qarşı böyük oyun: Vəziyyət gərginləşir

Yunanıstan və Cənubi Kipr Rum İdarəsi (CKRİ) Şərqi Aralıq dənizində Türkiyəni kənarda qoyaraq enerji resurslarından birtərəfli şəkildə istifadə etmə səylərini davam etdirir. Bu çərçivədə, “Şərqi Aralıq dənizi Təbii Qaz Boru Kəməri Layihəsi” (EastMed) kimi layihələrlə bölgədəki təbii qazı CKRİ və Krit adası vasitəsilə Yunanıstana, oradan da Avropaya çatdırmağı planlaşdırırlar.

“turaninsesi.az” xəbər verir ki, Cənubi Kipr Rum İdarəsi (CKRİ) Kipr Türk xalqının təbii sərvətlər üzərindəki əsas hüquqlarını nəzərə almadan Şərqi Aralıq dənizində birtərəfli hidrokarbon fəaliyyətlərini davam etdirir. Bu vəziyyət Türkiyə və Şimali Kipr Türk Cümhuriyyətinin (ŞKTC) hüquq və mənafelərini pozur və bölgədəki gərginliyi artırmaq cəhdi kimi qiymətləndirilir.

Şərqi Aralıq dənizi, zəngin enerji resursları və geosiyasi əhəmiyyəti ilə son illərdə beynəlxalq güclərin və regional aktorların diqqət mərkəzinə çevrilib. Yunanıstan və Cənubi Kipr Rum İdarəsi (CKRY), Türkiyəni kənarda qoyaraq enerji resurslarını nəzarət altına almaq cəhdlərini gücləndirib. Bu çərçivədə “EastMed” kimi layihələrlə bölgədə hasil olunan təbii qazın CKRY və Yunanıstan vasitəsilə Avropaya çatdırılması hədəflənir. Lakin bu cəhdlər həm Türkiyənin, həm də Şimali Kipr Türk Cümhuriyyətinin (ŞKTC) beynəlxalq hüquqdan irəli gələn hüquqlarını pozur.

Türkiyə, Şərqi Aralıq dənizində qitə şelfi və xüsusi iqtisadi zona hüquqları çərçivəsində enerji resurslarının ədalətli bölüşdürülməsini müdafiə edir. Lakin CKRY və Yunanıstan Türkiyəni kənarda qoyacaq şəkildə xüsusi iqtisadi zonalar elan edərək Türkiyənin və ŞKTC-nin hüquqlarını nəzərə almır.

CKRY Kipr məsələsi həll olunmadan adanın hamısını təmsil etdiyini iddia edərək enerji sahələrində beynəlxalq şirkətlərə lisenziyalar verməkdədir. Bu vəziyyət ŞKTC-nin hüquqlarının nəzərə alınmadığı bir mənzərəni ortaya qoyur.

Şərqi Aralıq dənizi enerji resursları qədər siyasi və strateji hesablamaların da mərkəzindədir. Yunanıstan və CKRY-nin Türkiyəni kənarda qoyaraq həyata keçirmək istədiyi layihələr təkcə iqtisadi deyil, həm də bölgə təhlükəsizliyi məsələlərinə səbəb ola bilər. Türkiyə, bölgədəki hüquqlarını qorumaq üçün həm diplomatik, həm də sahədəki qərarlılığını davam etdirməkdədir.

“EastMed” kimi layihələr, yalnız enerji sahəsində deyil, bölgənin siyasi balanslarında da uzunmüddətli təsirlər yarada bilər. Buna görə, Türkiyənin regional maraqlarını qoruyarkən dialoq kanallarını açıq saxlaması və beynəlxalq hüquqa uyğun həll yollarına üstünlük verməsi kritik əhəmiyyət daşıyır.

Qeyd edək ki, “EastMed” layihəsi Şərqi Aralıq dənizindəki Leviathan və Tamar kimi qaz yataqlarından hasil olunan təbii qazın Kipr və Krit adaları vasitəsilə Yunanıstana, oradan da Avropaya daşınmasını hədəfləyir. 1.900 kilometrlik boru xəttinin təxmin edilən dəyəri 6-7 milyard dollar arasında dəyişir.

⤵️
” TURANIN SƏSİ “_ ARZU PAŞAQIZI